وطن در شعر عارف قزوینی

چکیده موضوع وطن و وطن دوستی در ادبیات سرزمین ما به ویژه شعر، با پشتوانه ی کهن تاریخ و تمدن آمیخته شده و آثاری که در این زمینه به ثبت رسیده گنجینه های ارزشمندی از تقارن احساس، هنر، تفکر و تعقل است. این آثار هم نماینده ی روح ملی و حماسه ی جمعی است و هم سرگذشت دفاع از کیان و عزت ایران. در ادبیات مشروطه و به ویژه شعر آن دوره با توجه به اهمیت مفهوم وطن در انقلاب مشروطه، نگاه شاعران به موضوع وطن و بازتاب این موضوع در شعر آنان درخور تأمل است.عارف قزوینی نیز به عنوان یکی از چهره های سرشناس دوره ی مشروطه از جمله مواردی که در اشعارش تبلور یافته است، رویکرد خاص او نسبت به مقوله ی (( وطن )) است. او با حوادث و رخدادهای عصر خویش پیش می رود و با سلاح شعر خویش علیه بیدادگری ها و ظلم و ستم های دوران خود به ستیز بر می خیزد.در واقع شعر او وظیفه ی خطیر بیداری توده ی مردم را به دوش می کشد. جهان بینی شاعر بر اساس حوادث و مقتضیات زمان شکل می گیرد، در حقیقت فرزند زمان خویش است و به لقب شاعر ملی مزین است که این لقب به راستی زیبنده ی او و شعرش می باشد. در این رساله می کوشیم با کنکاش در اشعار شاعر، ابعاد تلقی میهنی این شاعر ملی ایران را ترسیم کنیم وچشم انداز های متنوع وی را نسبت به مسائل وطن و سزمین خویش، تبیین نماییم و از این طریق ابعاد برجسته و نادر وی را به نمایش بگذاریم. اما پیش تر لازم است در باب مفهوم وطن و شعر دوره ی مشروطه به اجمال سخن بگوییم.و نگاهی گذرا نیز به چگونگی آغاز نهضت مشروطه داشته باشیم .از آنجا که شاعر فرزند زمان خویش است، بدون شک اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر او نیز ضرورت دارد بدون در نظر گرفتن آنها، تجزیه و تحلیل شعر عارف ناقص و بدون نتیجه خواهد بود. واژگان کلیدی: عارف قزوینی، وطن، شعر، انقلاب مشروطه